CIT estoński – czym jest?

CIT estoński pozwala firmie odroczyć podatek dochodowy do momentu wypłaty dywidendy. W praktyce polska wersja tego systemu jest bardziej złożona niż w Estonii, ale może być korzystna finansowo.

W klasycznym modelu spółka z o.o. lub akcyjna płaci CIT w wysokości 9% lub 19% od zysków. W systemie estońskim podatek płaci się dopiero przy wypłacie dywidendy, co pozwala firmie reinwestować zyski bez bieżącego obciążenia podatkowego. Mały podatnik płaci łącznie ok. 20% podatku przy wypłacie zysków, a duży – 25%. Dzięki temu, nawet przy pełnej wypłacie dywidendy, CIT estoński często okazuje się korzystniejszy niż standardowy CIT.

Jak wejść na CIT estoński

Aby wejść na CIT estoński, należy złożyć zawiadomienie ZAW-RD do końca miesiąca, w którym planuje się rozpoczęcie opodatkowania tym systemem. Najprościej zrobić to z początkiem roku – termin upływa 31 stycznia. Dla nowo powstałych spółek termin zależy od daty rejestracji.

Dla istniejących spółek przejście na CIT estoński wymaga zamknięcia ksiąg rachunkowych na koniec miesiąca poprzedzającego wejście i sporządzenia sprawozdania finansowego za ten okres. Sprawozdanie musi być podpisane w ciągu 3 miesięcy od zamknięcia ksiąg – brak podpisu może skutkować utratą prawa do CIT estońskiego nawet po kilku latach.

Deklaracje i obowiązki

Po zamknięciu ksiąg i sporządzeniu sprawozdania należy złożyć deklarację CIT-8 wraz z załącznikiem CIT/KW za okres poprzedzający wejście na CIT estoński.

Kto może korzystać z CIT estońskiego

Wyłączone z systemu są spółki:

• uzyskujące ponad 50% przychodów z wierzytelności, odsetek, pożyczek, rat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich lub przemysłowych, instrumentów finansowych oraz transakcji z podmiotami powiązanymi bez realnej wartości dodanej (z wyjątkiem SaaS),
• prowadzące działalność finansową, pożyczkową, w SSE lub objęte decyzją o wsparciu,
• w stanie upadłości lub likwidacji,
• powstałe w wyniku połączenia, podziału lub wniesienia przedsiębiorstwa w ciągu 2 lat przed wejściem do systemu.

Struktura właścicielska i ograniczenia

• Wszyscy udziałowcy muszą być osobami fizycznymi.
• Spółka nie może posiadać udziałów w innych podmiotach ani być notowana na giełdzie.

Kryterium zatrudnienia

Spółka musi zatrudniać odpowiednią liczbę osób:

• Nowy podatnik: 0 w pierwszym roku, 1 w drugim, 2 w trzecim, 3 w czwartym roku.
• Istniejąca spółka przechodząca na CIT estoński: co najmniej 1 osoba w pierwszym roku, od kolejnego roku – 3 osoby.
• Duzi podatnicy: minimum 3 osoby od początku.

Pracownicy muszą otrzymywać co najmniej przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, a umowy B2B lub minimalne wynagrodzenie nie spełniają kryterium. Do liczby pracowników nie wlicza się wspólników.

Porównanie z jednoosobową działalnością gospodarczą

Przykład: przy zysku 3 mln zł i pełnej wypłacie środków:

• JDG zapłaci ok. 818 000 zł podatku,
• Spółka z o.o. na CIT estońskim – ok. 375 000 zł.

Jeśli część zysku zostaje w spółce jako reinwestycja, podatek w CIT estońskim pozostaje niski, podczas gdy JDG płaci niezmiennie.

Ukryte zyski

Do ukrytych zysków zalicza się m.in.:

• wydatki na samochody osobowe używane mieszanie – podatek od 50% kosztów,
• pożyczki dla wspólników – cała kwota traktowana jako ukryty zysk,
• usługi od podmiotów powiązanych, np. właściciela – wymaga interpretacji podatkowej,
• wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą – np. zakupy prywatne finansowane przez spółkę.

Każda transakcja bez uzasadnienia biznesowego może zostać potraktowana jako wypłata ukrytego zysku i skutkować dodatkowymi podatkami.

Podsumowanie

CIT estoński umożliwia optymalizację podatkową poprzez odroczenie podatku dochodowego do wypłaty dywidendy, co sprzyja reinwestowaniu zysków. System wymaga jednak przestrzegania rygorów prawnych, kontroli zatrudnienia, odpowiedniej struktury właścicielskiej i starannej dokumentacji wydatków. Dla przedsiębiorców gotowych prowadzić księgowość na wysokim poziomie jest to jeden z najbardziej opłacalnych modeli opodatkowania w Polsce.